Nhắc đến Phùng Quán, người ta sẽ nhớ ngay tới một cây bút lạ kỳ trong nền văn học Việt Nam với một tác phẩm thiếu nhi vô cùng chân thực và xúc động về một thế hệ trẻ anh hùng. Quả thực, “Tuổi thơ dữ dội” là một tác phẩm rất thành công và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc của ông. Các nhân vật chính là các biểu tượng lý tưởng hóa về chiến tranh được thu nhỏ và dễ tiếp cận với bạn đọc trẻ. Cuốn sách này đã gây dựng trong những thiếu niên một tình yêu nước nồng nàn.
“Tuổi thơ dữ dội” - cuốn truyện xoay quanh cuộc sống chiến đấu và hy sinh của những thiếu niên 13, 14 tuổi trong hàng ngũ Đội thiếu niên trinh sát của trung đoàn Trần Cao Vân. Những Lượm, Mừng, Quỳnh sơn ca, Hòa đen, Bồng da rắn, Vịnh sưa, Tư dát… mỗi người một hoàn cảnh song đều chung quyết tâm, nhiệt huyết và lòng yêu nước, đã tham gia chiến đấu hết mình và hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ.
Đúng như tên truyện, độc giả sẽ bắt gặp ở đó những chi tiết thực sự dữ dội về cuộc đời thiếu niên bất hạnh, về cuộc chiến tranh chống giặc tàn khốc nhưng ẩn sâu bên trong, ta vẫn thấy những tâm hồn trong sáng và vô tư, thấy sự can trường, dũng cảm phi thường của nhân vật. Tất cả những ai đã từng đọc tác phẩm này hầu như đều không ngăn được xúc động và những giọt nước mắt cảm thương, cảm phục. Đây thực sự là một tác phẩm quý báu trong kho tàng văn học Việt Nam, một câu chuyện khơi dậy trong mỗi người tình yêu đất nước và niềm trân trọng ký ức tuổi thơ…
Đọc “Tuổi thơ dữ dội” không chỉ để thấy một phần lịch sử quan trọng của đất nước, mà để còn được sống lại thời kì oai hùng khó khăn ấy dưới ánh nhìn của những chú bé Vệ quốc đoàn thân hình nhỏ bé mà tâm hồn thì cao cả bao la.
Câu chuyện đã miêu tả đủ hết tất cả cảm xúc phẫn nộ, vui buồn, uất ức, hả hê. Nó làm cho người đọc như sống cùng những nhân vật trong truyện. Đọc để thấy rằng khi bằng tuổi chúng ta, ông cha ta ngày xưa đã làm được những chuyện lớn, để thấy mình cần phải sống tốt đẹp hơn để không phụ lòng thế hệ ông cha ngày xưa.
Các đánh giá về tác phẩm:
“… Có một viên ngọc quý thời gian dành riêng để ban tặng con người, đó là Tuổi thơ. Viên ngọc màu nhiệm, trong sáng nhưng quá mong manh, không thể tìm thấy lần thứ hai trong đời. Và có một thế hệ người Việt chưa bao giờ được cầm viên ngọc trên tay, Tuổi thơ dữ dội của Phùng Quán được viết cho thế hệ đó. Hãy đọc để nhớ lại, để tự hào, và để cầu nguyện cho những Tuổi thơ sắp ra đời…” – Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường.
“… Tôi đọc vào năm đầu Tuổi thơ dữ dội thập kỷ 60, từ những trang tư liệu của Phùng Quán. Suốt nghìn trang sách, khắc sâu vào lòng tôi hai chữ Trung Hiếu. Một nỗi đau xé lòng khi ta đọc đến lời trăng trối của Mừng, nhân vật trong truyện, trước lúc em đi vào cõi vĩnh hằng…” – Nhà văn Việt Linh.
“… Tuổi thơ dữ dội không phải là một câu chuyện cổ tích, mà là một câu chuyện có thật ở chốn trần gian, ở đó những con người tuổi nhỏ đã tham gia vào cuộc kháng chiến chống xâm lược bảo vệ Tổ quốc với một chuỗi những chiến công đầy ắp ly kỳ và hấp dẫn. Đọc Tuổi thơ dữ dội chính là đọc lại một phần lịch sử tuổi thơ Việt, thấm đẫm xúc động, cảm phục và tự hào…” – Nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo.
“…Sách dày gần 800 trang mà người đọc không bao giờ muốn ngừng lại, bị lôi cuốn vì những nhân vật ngây thơ có, khôn ranh có, anh hùng có, vì những sự việc khi thì li kì, khi thì hài hước, khi thì gây xúc động đến ứa nước mắt… Tôi chỉ mong làm sao cho tất cả các em thiếu nhi Việt Nam được đọc sách này.” – Nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện.